KL Auschwitz I

Po wcieleniu Oświęcimia do III Rzeszy jego nazwę zmieniono na Auschwitz. Już pół roku później, wiosną 1940 roku, postanowiono wykorzystać istniejące na jego terenie przedwojenne koszary Wojska Polskiego jako obóz pracy dla więźniów politycznych. Wybór miejsca argumentowano bliskością ważnego węzła komunikacyjnego, jakim był Oświęcim, i dogodnego połączenia kolejowego nie tylko z innymi miejscowościami na Górnym Śląsku, ale także z pozostałymi obszarami Polski oraz innymi krajami (między innymi Niemcami i Austrią).

Wkrótce rozpoczęto rozbudowę 22 murowanych baraków i już 14 czerwca 1940 roku  przybył pierwszy transport, liczący 728 jeńców (głównie Polaków) z tarnowskiego więzienia. Otrzymali numery od 31 do 758, co wynikało to z faktu, że pierwszych 30 więźniów, głównie niemieckich kryminalistów, przywieziono z obozu w Sachsenhausen w maju 1940 roku. Pełnili oni funkcje kapo (więźniów funkcyjnych). W miarę zaostrzania terroru pojawili się tam przedstawiciele innych wyznań i grup etnicznych i społecznych – homoseksualiści, radzieccy jeńcy wojenni, Żydzi, Romowie.

Wraz z wprowadzeniem w życie założeń koncepcji Endlösung der Judenfrage (Ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej), a także w wyniku masowych transportów w obozie pojawiała się coraz większa liczba Żydów, którzy finalnie stali się największą grupą więźniów Auschwitz I. Wkrótce zaczęło brakować dla nich miejsca, więc w 1943 rozpoczęto budowę kolejnych obozów – Birkenau i Monowitz. Jednakże Auschwitz I do końca pozostał główną jednostką, na terenie której znajdowały się m.in. okryty niechlubną sławą Blok 11 i Ściana Straceń.